Hey lief mens!
Voel jij je ook soms zo geïntimideerd door prikkels in de wereld? Komt licht of geluid soms heel hard binnen? En ervaar je dingen heel diepgaand en intens?
Dan ben je misschien hoogsensitief.
Hoogsensitiviteit is volgens Elaine Aron (de eerste wetenschapster over dit onderwerp) een kenmerk waarbij jij gevoeliger reageert op prikkels. Ieder mens is altijd op zoek naar zijn of haar optimale prikkelniveau: de hoeveelheid prikkels die je fijn vindt. Op twee manieren gaan hoogsensitieve mensen verschillend om met prikkkels. Bij een hoogsensitief persoon komen prikkels harder/groter/meer binnen en ik denk ook dat de ruimte tussen onder- en overprikkeld zijn smaller is.
Elaine Aron gebruikt de afkorting D.O.E.S. om de vier aspecten te beschrijven:
- Diepgaande informatieverwerking
- Overprikkeling
- Emotionaliteit of Empathie
- Subtiliteiten herkennen in de omgeving
Hoogsensitiviteit komt op allerlei manieren in verschillende mensen voor, maar ik houd het even in de contexten van studeren, relaties en levensveranderingen (sinds de meeste lezers in een fase zitten waarin deze dingen erg belangrijk zijn).
Mijn ontdekkingsreis naar hoogsensitiviteit
Hoe ik ontdekte dat ik hoogsensitief was, kwam door een vriendin toen ik 14 was. Zij was zelf hoogsensitief en vroeg zich af of ik dat ook was. Op dat moment had ik nog niet de capaciteit om dat label te accepteren. Later, toen ik een tussenjaar nam om rust te nemen door mijn burnout in mijn examenjaar, ging ik er toch meer over opzoeken. Beetje bij beetje accepteerde ik het steeds meer.
Ik zie dat hoogsensitiviteit of je leven kan verrijken, of er een rem op zetten. In mijn tussenjaar heb ik (noodgedwongen) hard op de rem getrapt. Dat was daar toen de tijd voor. Maar ik heb daarna lang nog de voet op de rem gehouden toen dat niet per se meer hoefde. Misschien is dat ook wel een verschijnsel van hoogsensitief zijn. Ik zei veel nee tegen activiteiten en besloot dat ik gewoon iemand was die niet zo graag veel prikkels ervaarde.
Nu ben ik er anders tegenaan gaan kijken. In het begin van de coronapandemie was het goed dat ik weinig prikkels had, want ik was toen met mijn therapeut trauma uit mijn verleden aan het verwerken. Maar op den duur werd ik een beetje verveeld!
In gesprekken met mijn tante die hier ook veel over weet en ook hoogsensitief is, daagde het me al dat ik niet de meest-typische hsp’er was. Ten eerste noemt ze me altijd “hot-peppertje”. Ik kan heel ambitieus en enthousiast zijn soms! Dat waren achteraf de eerste signalen dat ik misschien wel een hoogsensitieve High Sensation Seeker kon zijn! Maar daar zal ik later een andere blog over schrijven.
De kenmerken van hoogsensitiviteit in mijn leven
- Ik merk dat ik diepgaand informatie verwerk doordat ik langer verwerkingstijd nodig heb. Veranderingen duren langer voordat ze bij mij geïntegreerd zijn in mijn geheugen. Ook merk ik door dit kenmerk dat ik onwijs van dingen kan genieten. Ik kijk een film met iedere vezel in mijn lichaam. Ik kijk naar de zinnen die ze zeggen, de videobewerking, de shotpositionering, het verleden van de acteurs zit in mijn achterhoofd en de kleuren die gebruikt worden zijn extra fijn en precies goed passend bij elkaar.
- Overprikkeling merk ik ook. Als hoogsensitief persoon heb je een slechter of geen filter op alle informatie die we binnenkrijgen. Als we dit niet goed zelf bewust reguleren, komen al die prikkels op een stapel. Die stapel wordt vanzelf overprikkeling! En als ik dan eenmaal overprikkeld ben, pfoe, dan kan ik niks meer hebben. Geen zuchtje wind of vervelende warmte; mijn hand die per ongeluk tegen een kastje aan knalt, alles is te veel.
- Emotionaliteit. Door overprikkeling merk ik ook dat ik minder grip heb op mijn emoties. Er zit gewoon simpelweg te weinig ruimte in mijn brein om die emoties te verwerken en gepast te uitten. Maar de positieve kant hiervan is wel dat ik me heel goed kan inleven in mensen. Ik voel alles en kan daardoor heel empathisch zijn.
- Het laatste kenmerk is gewoon grappig. Het opmerken van subtiliteiten in de omgeving. Wanneer je de kamer binnenloopt en gewoon voeellltt dat er iets anders is. En dan blijkt het een vaas te zijn die niet meer wit maar oranje is. Of je moeder’s haarkleur. Of andere koffiekopjes. Of gesprekken hebben met je broertje zonder woorden maar alleen met gehum-hum (of is dat een broer-zus ding? ;) ).
Hoogsensitiviteit en mentale gezondheid
Ik denk dat onverwerkte hoogsensitiviteit kan leiden tot mentaal ongemak. Als iemand niet goed met haar hoogsensitiviteit om kan gaan, raakt je brein als het ware verstopt met prikkels. Dat voelt gewoon niet fijn en kan soms je functioneren belemmeren. Maar als je een omgeving en leven creëert waarin je kunt stralen, dan is je hoogsensitiviteit je beste maat. Mijn hoogsensitiviteit heeft mij veel zelfkennis gegeven en ik ben heel blij dat ik het snel merk als er iets mis is. Met dat signaal kan ik gepaste actie ondernemen.
Hoogsensitief zijn heeft niet alleen maar nadelen. Bijvoorbeeld de emotionaliteit. Als je je hoogsensitiviteit goed geïntegreerd hebt, kun je die emoties juist zo binnen laten komen dat je een intens gevoel krijgt van genieten.
Wat denk jij over hoogsensitiviteit? Ben jij hoogsensitief? Misschien zelfs wel een HSS (High Sensation Seeker)? Belemmert het jouw mentale gezondheid of bevordert het het juist?
Hieronder heb ik nog een aantal interessante linkjes gezet als je meer wilt lezen over hoogsensitiviteit. Als je student bent, kun je ook de hele wetenschappelijke artikelen lezen.
Bedankt voor het lezen van deze blog! Ik moest me inhouden om niet al mijn kennis over hoogsensitiviteit erin te gieten. Ik hoop dat het waardevol was!
Liefs, Noa Joy
Bronnen
(Eerste onderzoeksartikel van Elaine Aron) Aron, E. N., & Aron, A. (1997). Sensory-processing sensitivity and its relation to introversion and emotionality. Journal of personality and social psychology, 73(2), 345. https://doi.org/0022-3514/97/$3.00
(Review artikel over veel onderzoeken naar hoogsensitiviteit) Aron, E. N., Aron, A., & Jagiellowicz, J. (2012). Sensory processing sensitivity: A review in the light of the evolution of biological responsivity. Personality and Social Psychology Review, 16(3), 262-282. https://doi.org/10.1177/1088868311434213
(Boek) Hoogsensitieve Personen: Hoe je overeind blijft als de wereld je overweldigt – Elaine Aron
(Boek) Prikkels Bijten Niet: Wegwijs in onder- en overprikkeling voor hoogsensitieve personen die floreren bij dynamiek en variatie – Saskia Klaaysen (High Sensation Seekers)
Reactie plaatsen
Reacties